"De toepassing van het kostenmanagement gericht op het creëren en in stand houden van concurrentievoordelen door op lange termijn kostenniveaus, kostenstructuren en kostenontwikkelingen van producten, processen, capaciteiten, activiteiten, klanten en distributiekanalen vooraf te kwantificeren en te beïnvloeden." (Dekker, 2005)
Raamwerk strategisch kostenmanagement
Het raamwerk voor strategisch kostenmanagement van Dekker (2005) omvat de thema's waardeketenanalyse, strategische positioneringsanalyse en cost driver analyse.
Waardeketenanalyse (Value Chain Analysis)
De waardeketen is voor elke onderneming in een bedrijfstak de gekoppelde set waardecreërende activiteiten vanaf de oorspronkelijke bronnen voor de leveranciers van grondstoffen en materialen tot en met de uiteindelijke consument. Traditionele management accounting kent een toegevoegde waarde perspectief: het maximaliseren van het verschil (de toegevoegde waarde) tussen verkopen en inkopen. Het waardeketenconcept verschilt fundamenteel van het toegevoegde waarde concept: het raamwerk is een methode om de waardeketen op te splitsen - van basisgrondstoffen tot finale consument - in strategisch relevante activiteiten teneinde het gedrag van kosten en de bronnen van differentiatie te begrijpen.
Stappenplan voor waardeketenanalyse:
- Identificatie van de waardeketen: het definiëren van de waardeketen en het toerekenen van de kosten, de opbrengsten en het geïnvesteerd vermogen aan de waardeactiviteiten.
- Diagnosticeren van cost drivers: het identificeren van cost drivers die de variaties in kosten in elke waardeactiviteit verklaren.
- Ontwikkelen van blijvende concurrentievoordelen door het beheersen van de cost drivers beter dan de concurrenten en door het opnieuw configureren van de waardeketen.
Cost driver analyse
Structurele drivers:
- Schaaleffecten: hoe groot moet de investering zijn in productie-, in R&D- en in marketingmiddelen?
- Reikwijdte: mate van verticale integratie (horizontale integratie is meer verwant met schaaleffecten)
- Ervaring: hoeveel maal in het verleden heeft de onderneming reeds gedaan wat ze weer doet (leercurve)?
- Technologie: welke procestechnologieën worden gebruikt in elke fase in de waardeketen?
- Complexiteit: hoe breed is het product/dienstassortiment dat de onderneming de klanten biedt?
Uitvoering drivers:
- Participatie van de werknemers: het concept van betrokkenheid van de werknemers bij voortdurende verbeteringen.
- Total Quality Management (TQM): filosofie betreffende product en proces kwaliteit.
- Capaciteitsbenutting: gegeven de keuze van de schaal op het gebied van de constructie van de fabriek c.q. processen.
- Productieconfiguratie: is het ontwerp effectief?
- Exploitatie van de banden met leveranciers en/of klanten per onderdeel van de waardeketen van de onderneming.
Bron: Dekker, H.C. (2005). Strategisch kostenmanagement. (In: With, E. de & Traas L. (2005). Handboek Management Accounting. Deventer: Kluwer Financieel Management.).
