De geplande strategie: strategieën ontstaan in formele plannen, precieze bedoelingen bestaan en zijn geformuleerd en verwoord door gecentraliseerd leiderschap, ondersteund door formele beheersingsmaatregelen om verrassingen tijdens het implementeren in een beheersbare en voorspelbare omgeving te voorkomen en strategieën zijn doelbewust.
De ondernemende strategie: strategieën ontstaan vanuit een gecentraliseerde visie, intenties ontstaan vanuit een persoonlijke, niet onder woorden gebrachte visie van een individuele leider en zijn daarmee aan te passen aan nieuwe mogelijkheden, de organisatie staat onder persoonlijk management van de leider en bestaat in een beschermde niche in de omgeving en strategieën zijn relatief doelbewust maar kunnen ook spontaan ontstaan.
De ideologische strategie: strategieën ontstaan vanuit gedeelde overtuigingen, intenties bestaan op inspirerende wijze en relatief onaantastbaar als gedeelde visie van alle actoren, normatief beheerst door indoctrinatie en/of socialisatie, organisaties zijn vaak proactief vis-à-vis de omgeving en strategieën zijn in enige mate doelbewust.
De paraplu strategie: strategieën ontstaan vanuit beperkingen, het topmanagement is voor een deel in control voor wat betreft de acties die de organisatie uitvoert en definieert de grenzen of doelen waarbinnen de andere actoren vanuit eigen kracht binnen een complexe en soms onvoorspelbare omgeving zich bewegen en strategieën zijn voor een deel doelbewust, voor een deel verschijnend en bewust verschijnend.
De processtrategie: strategieën ontstaan vanuit het proces, het topmanagement beheerst delen van de strategie en laat andere delen aan andere actoren over en strategieën zijn voor een deel doelbewust, voor een deel verschijnend en wederom bewust verschijnend.
De ongerelateerde strategie: strategieën ontstaan in geïsoleerde omgevingen waarbinnen actoren loosely coupled met de organisatie zijn en patronen ontstaan door de afwezigheid van - of in tegenstelling tot een centrale of gedeelde intentie en strategieën zijn voor de organisatie verschijnend (wel of niet doelbewust voor de actoren).
De consensusstrategie: strategieën onstaan vanuit consensus, actoren convergeren naar patronen die overheersend worden door onderlinge afstemming en in gebrek van een gecentraliseerde intentie en strategieën zijn in enige mate verschijnend.
De afgedwongen strategie: strategieën ontstaan in een omgeving die patronen in acties oplegt aan de actoren, ofwel door dwang of wel door sturing of beperking van de organisatorische mogelijkheden en strategieën zijn voornamelijk verschijnend, hoewel het mogelijk is dat deze vrijwillig geïnternaliseerd en daarmee doelbewust worden.
Bron: Mintzberg, H. & Waters, J.A. (1985). Of Strategies, Deliberate and Emergent. Strategic Management Journal, 6, 257-272.
